De gaper hing
gewoonlijk aan de muur boven de ingang van de apotheek, doch echter stond
oorspronkelijk te midden van kruidentonnetje of suikerbroden of in het
raamkozijn.Over de oorsprong van de
gaper is weinig bekend. Het is een typisch Nederlands uithangbord.
Eertijds gebruikt door apotheker, drogist en kruidenier. Thans is het
alleen nog maar het handelsmerk van de drogist. Doordat de meeste gapers
van hout werden gemaakt hebben slechts weinigen de tand des tijds
overleefd. De oudst bekende gaper is die van de collectie Van Os te
Haarlem. Deze is omstreeks 1750 gemaakt. Het is een typisch Nederlands uithangteken voor apotheker en
drogist , vooral in Amsterdam, dat nergens anders ter wereld
voorkomt.Amsterdam werd in 1585 na de val van Antwerpen het centrum van de
wereldhandel in kruiden, specerijen en geneesmiddelen, en van hieruit
moest men contact houden met Venetië, de stapelplaats van Oosterse
geneesmiddelen. De gaper was dan ook oorspronkelijk een oosterling met een
pijp zwavel of kaneel in de mond als afweermiddel tegen de pest, of hij
had een paar pillen op de tong. Over de oorsprong van de gaper bestaan
verder diverse theorieën. Zo zou hij de uitbeelding kunnen zijn van de patiënt
tegen wie de dokter zegt "doe de mond maar is even open en steek je
tong maar eens uit". Een ander verklaring van het vaak vertrokken
gezicht is dat het te maken heeft met het slikken van het bittere
medicijn. Maar opvallen deed hij zeker doordat hij soms met een aap werd
uitgebeeld, of soms een narrenkap dragend en meestal in diverse kleuren
geschilderd . Als reclamebord dat op moest vallen voldeed het daarom zeer
zeker ook en misschien was dat wel de bedoeling.
In mijn verameling komen o.a. de volgende boeken hierover in voor
| RECEPTENBOEK
VOOR DEN DROGIST |
BRONSEMA |
BRONSEMA'S
DRUKKERIJ |
Een zeer
uitgebreide verzameling van voorschriften ter bereiding van diverse
preparaten voor allerlei doeleinden, zoals b.v. gezondheid voor mensen,
gezondheid voor dieren , huismiddelen, etc. Er komen vele kruidenpreparaten
in voor |
| SLANG , ESCULAAP EN GAPER |
SCHOENMAKERS
TON EA |
ROCHE
NEDERLAND MIJD |
Symbolen
en symboliek zijn veelomvattende begrippen, waarover dikke boeken zijn
geschreven en nog vele zullen volgen. In deze context is het niet de
bedoeling dit overigens interessante onderwerp uitgebreid te behandelen.
Lichtvoetig lopen wij langs de ra |
| LEERBOEK VOOR DEN DROGIST |
KOORNNEEF
H.M |
WERKER
DE ROTERDAM |
Dit
boekwerk bestaat uit 3 boeken waarin totaal 7 onderwerpen, waarin de leerstof
is verdeeld, worden behandeld. Bamd 2 gaat bijna helemaal over kruiden. De
behandelde hoofdstukken zijn Scheikunde, pharmacognosie, latijn, volksnamen
en synoniemen, natuurk |
| APOTHEEK DE GROTE GAPER |
STEENDIJK-KUYPERS |
EDITIONS
RODOPI |
Sommige
uitgaven zijn gericht op de medicus of op mensen met aanverwante bezigheden,
andere van populairder aard, doch de négentiende eeuw werd nog nimmer op deze
wijze benaderd. In deze uitgave worden diverse facetten op historische
feitelijke juiste wij |
| VIJF EEUWEN DELFTSE
APOTHEKERS |
BOSMAN-JELGERSMA
H.A. |
MEESTERS
RONALD (BRO |
Dit
is een boek met bronnenstudie over de geschiedenis van de farmacie in een
Hollandse stad. Aan de orde komen:De farmacie te Delft tot in de late
middeleeuwen, De farmacie te Delft in de 16 de eeuw, de 17 de eeuw, de 18 de eeuw
en de19 de eeuw. |
| APOTHEKERSPOTTEN UIT DE NEDERLANDEN |
WITTOP
KONING DR D.A. |
OPG |
In
dit boek over apothekerspotten : de techniek, vormen, inschriften, merken,
instellingen en de diverse streekgebonden soorten potten. Verklaring der
opschriften etc |
| KOPSTUKKEN, DE GAPER ALS UITHANGTEKEN |
REICHWEIN
EN JAS |
ZUIDERZEEMUSEUM |
Gapers
als uithangteken, als blikvanger voor apotheker en drogist, zijn typisch voor
Nederland. Vele gapers passeren in dit boekje de reveu |
|
